Viết bởi: Lê thị
Cá Ngạnh
Mấy hôm nay,
nghe người ta từ chối nhận Giải của Hội Nhà Văn rồi xôn xao về cái tâm cái tầm
của quí lãnh đạo, sao mà buồn cười quá. Dư luận không hiểu hay cố tình không hiểu
là lãnh đạo thì phải định hướng à. Dù cho có bao nhiêu Ban Giám khảo đi nữa thì
cuối cùng cũng do Trưởng Ban Chấm Giải quyết định hết. Sự việc này không mới vì
đã xảy ra bao nhiêu năm nay rồi, ở nhiều nơi rồi. Thế thì xôn xao mà chi, ngao
ngán mà chi cho mệt cái xác. Xin kể một vụ Chấm giải “thành công tốt đẹp” tại một
Hội (trong 64 Hội cả nước đi theo mô tip Hội bác Thỉnh) để chúng ta xả tress và
bác Thỉnh có bài học gì chăng?
Đó là vụ chấm Giải Trịnh Hoài Đức ở Hội VHNT tỉnh
Nai Đồng vừa qua.
Năm ấy
tức năm ngoái, Ngài Nam Ngu còn ngự trên ghế chủ tịch Hội và đương nhiên Ngài
kiêm luôn chủ xị Ban Xét thưởng. Tổng tiền thưởng và chi phí cho giải dự kiến lên
cả tỉ và cũng đương nhiên là lấy trong tiền thuế của nhân dân Nai lưng ngoài Đồng.
Để số tiền này chảy về “nhóm lợi ích”, ngài Nam Ngu đã lên một kế hoạch rất chi
là thông minh và chi tiết. Bác Thỉnh nghe mà yên lòng nè!
Đầu tiên là trưng ra cái gọi là Điều Lệ Giải, xin
cấp trên thông qua và xin đăng trên cổng
thông tin điện tử tỉnh đàng hoàng. Nào là:
-Ban Xét Giải và
Ban Giám khảo không được dự thi, nào là:
-Tác phẩm phải
có đề tài về đất nước con người Nai Đồng, đối với các tác phẩm tuyển chọn thì đề
tài Nai Đồng phải chiếm hơn 50 %... (Tham
khảo tại đây văn bản số 01/TB)
Thật là quá rõ
ràng minh bạch.Thế nhưng để lái giải đi vào“định hướng” là không dễ. Phải là
người dũng cảm và lì lợm mới làm được. Cũng như quí bác, Ngài Nam Ngu đã cho
phong tỏa ngay từ đầu bằng cách mà bọn vu khống gọi là “ngăn chận từ xa”, nghĩa
là hạn chế phổ biến thông báo trên khiến cho rất ít người biết. Thậm chí trong
Hội VHNT Nai Đồng có rất nhiều tác giả nổi tiếng không biết có cuộc thi, ví dụ
A Lý Phượng Hồng, Dương Đức Chảnh…). Cái này thì các bác cũng làm rồi bằng cách
ngăn cản việc in sách đó... Thế rồi cuộc xét giải trong vòng bí mật được tiến hành.
(Ai mà lộ BEM là tước Giải). Cũng ban bệ Sơ khảo giới thiệu tác phẩm nhưng khác
biệt ở đây là chủ tịt đã linh động làm ngơ, cho phép người có tác phẩm dự thi tự
làm Giám khảo cho mình để tránh thù oán. Điển hình là
ban VĂN NGHỆ DÂNG GIAN, hai giám khảo Nguyễn Thị Nguệt và
Phan Đình Dũ đã tự chấm “vào chung khảo”. Họ làm với đầy đủ bút tích hẳn hoi chứ
không phải như nhà văn Y Chang phải ngồi im không được bỏ phiếu cho mình đâu
nhá. Rồi thì thuê các nhà văn nhớn trên thành phố HCM về chấm chung khảo cũng
như bác chọn Giám Khảo Chung Kết vậy. Tuy nhiên có khác nhau là Ban Giám Khảo của
bác là các nhà văn có trách nhiệm với ngòi bút nên chưa đọc tác phẩm thì họ bỏ
phiếu trắng, thông báo sai tên tác phẩm thì họ bảo là gõ vi tính nhầm rất chi
là cao cả. Còn Ban Giám khảo của ngài Nam Ngu thì làm theo Hợp đồng, họ chỉ biết
chấm theo Điều Lệ Giải rồi nhận tiền còn sau đó là tùy “Hội Đồng Xét Giải” quyết định, họ hết trách nhiệm. Nghe họ kháo
nhau, lần này chủ tịch và một số lãnh đạo không có giải, ai cũng phục.
Thế nhưng khi Giải
được công bố (cũng rất bí mật trên báo điện tử) thì anh em trong Hội Trong Hội
mới ngả ngữa. “Hội Đồng Xét Giải” mà chủ đạo là Ngài Nam
Ngu đã lấy quyền phủ quyết để thay đổi tất cả. Thật là một cuộc đổi mới
ngoạn mục chưa từng có, chưa hề có.
-Theo điều lệ Giải
thì Ban Giám khảo không được dự thi thế mà bà Nguệt
thì rinh giải B còn ông Dũ thì rinh gải C. Hai ông bà này đều là Giám khảo Ban
Văn Nghệ Dân gian đấy.
- “Tác phẩm phải có
đề tài về đất nước con người Nai Đồng... chí ít cũng hơn 50 %” ghi rõ ràng trong
điều lệ giải thì như một trò hề.
Ví dụ Tập truyện Viên Gạch Lạ với 10% chất Đồng
Nai được giải văn Xuôi. Viên gạch lạ này dày 277 trang, được nhào nặn bởi 10 truyện thì 9 truyện
nói về Quảng Trị và vài miền đất khác; chỉ có một truyện duy nhất được nhét vào là Mồ cá sấu-
30 trang- là nói về Nai Đồng. Đó là chưa nói tác phẩm này đã được Tạp chí Cửa Việt trao giải A
trong cuộc thi truyện ngắn 2 năm 2004-2005, còn tác giả là người trong Ban Thẩm
Định (!)…
Nhưng không phải một viên gạch là lạ mà cả một
bức tường lạ xuất hiện.
Nhiều tác phẩm không có tí gì là Nai Đồng khoai
củ cũng rinh giải vô tư. Điển hình như đạo diễn vỡ Dời Đô. Ai cũng biết đất Nai
Đồng là đất Biên – Trấn, có Đô đâu mà dời thế nhưng vẫn giải A. Càng nực cười hơn khi 2 diễn viên Đông Thị Quê Anh và Trần Trụi
Xuân Vui, vì cùng đóng vai trong Dời Đô nên cũng được Ban Xét Giải cho 2 giải
B làm cho giải B của ban này vượt lên 3 giải. Thật là “Đông Vui” ra phết! He
hee!!! Phải chăng Dời Đô được giải là do tác giả Giang Mạ Hành làm Phó chủ tịt
Hội?!!… Và đây, xin điểm mặt vài tác phẩm không có chất Nai Đồng nhưng ăn theo
Dời Đô:
- Hướng về Thăng Long - Hà Nội, giải C của
Đoàng Quang Trung.
-Tự hào Thăng Long - Hà Nội, giải C của Nguyễn Phung
- Sáng mãi tên Người, giải B của Le Háng…
He he … Nhiều lắm…Hình như địa danh Nai Đồng đã được bàn tay ai gõ vi tính sai
thành Thăng Long, thành Hà Nội hết rồi.
Đó
là nói về mặt tiêu chí, còn về chất lượng thì không ai biết. Bởi vì trước và
sau giải các tác phẩm này có ai đọc và giới thiệu đâu. Ngay 1 dòng trên tờ Văn
Nghệ Nai Đồng cũng không có. Một vài Hội viên vì tò mò đã xốc xáo trong tủ sách
trưng bày của Hội để học tập thì quá sốc với thứ văn chương chưa sạch nước cản.
Ví dụ “Đan đan giọt nắng”- tập thơ đầy dẫy vần điệu ngô nghê của Tiêu Thanh Giàng
không thiếu những bài đại loại như:
Chung
trùm một mảnh ni lông
Nửa thân dẫu ướt môi hồng vẫn
khô
Thôi thì mặc gió cùng giông
Gió giông quà tặng bềnh bồng phút giây. (từ
“Khô” vần với từ “Giông” đấy! Hay không?)
Có người nói; “Hình như người ta xét giải
theo tác giả chứ không phải theo tác phẩm.” Câu này thì ngoài Hội Bác Thỉnh đang ra sức chứng
minh còn trong Hội Nai Đồng thì rất rõ ràng:
- Phó
chủ tịch: Phàm Phu Zăn Giải B
- Phó
chủ tịch Giang Mạ Hành Giải A
- Trưởng
Ban văn Lũi Thật Xa Giải B
- Trưởng
ban Thẩm Định Tạ Hoài Giải C
- Cựu
Tổng Biên tập Báo Văn Nghệ Nai Đồng Khôi Vú Giải B
- Và
đặc biệt là giải dành cho Trưởng ban Tuyên Huỳnh Không Đến Giải B (Xem danh sách tại đây- bấm vào)
(Xin nói
rõ là Huỳnh Không Đến hoàn toàn xứng đáng với tác phẩm, nếu như tác giả không
phải là người cấp trên lãnh đạo của giải. Ai đời cấm cấp dưới không được vừa
làm Giám khảo vừa dự thi còn mình thì tự do vừa lãnh đạo vừa dự thi. Nguyên
nhân chính là từ đây đấy)…
Nói chung là hầu hết những vị trong Ban
Chấp hành, trưởng phó các tiểu ban, các vị trong lãnh đạo Hội đều chia nhau giải
đầy đủ.Vì phải giành xuất ưu tiên như thế nên ngài Nam Ngu mới dùng quyền phủ
quyết và các lí do không đâu để loại bỏ các tác phẩm 100% viết về Đồng Nai như
Trường ca Âm vang Một Dòng sông, Bút ký Mưa nắng Đồng Nai… mặc dù các tác phẩm
này đều được Ban Giám khảo nhất trí tặng Giải cao.Và hình như cũng vì hết suất
nên tác phẩm Đất Trời Vần Vũ không được giải. Lúc đó, để ngăn chận từ xa, nhà
Phê bình Bùi Công Thúi đã có những bài
phê bình ấu trĩ gán cho Đất Trời Vần Vũ
có vấn đề nên chủ tịt đã ung dung loại ra. Thế mà ai ngờ khi sắp phát giải thì tác
phẩm này được Giải của Hội nhà văn. Huề
trớt, sự đã lỡ chủ tịt và Bùi Công ngặm miệng mặc cho dư luận đàm tiếu. ..
Giải có nhiều vấn đề thế mà không ai nói gì
à? - Có đấy nhưng bị bịt kín. Lúc ấy Hội Nai Đồng cũng có một nữ nhi dũng cảm
xin rút khỏi giải sớm còn hơn nhà văn YChang bi giờ. Người đó là Trần Trăng Thu
mà sau này nổi tiếng với kỳ án “đấu tố” cây dầu. Ông chủ tịt cũng không có tên
trong Giải. Thật là cao cả nhưng không ai khen, bởi vì người ta biết là ông rút kinh ngiệm từ bác Hữu Thỉnh. Ghi tên chi cho mệt, đến khi dư luận phản ứng thì ói ra sao kịp.Thôi
thì chia phần cho anh em, mình ăn cái tiền cho thuê văn phòng cũng được rồi, chỉ
xin anh em im lặng.
Nhưng dư luận không im lặng. Dư luận râm ran cũng như bác Thỉnh bi giờ, có người đòi xét lại giải.
Nhưng dư luận không im lặng. Dư luận râm ran cũng như bác Thỉnh bi giờ, có người đòi xét lại giải.
Quang cảnh đìu hiu của Phát Giải chạy tang. |
Trước hoàn cảnh dầu
sôi lửa bỏng như thế, phải nói Ngài Nam Ngu là người có tài. Ngài ra quyết định
táo bạo: Phát giải chạy tang. Giải
được phát lúc tờ mờ sáng. Mặc dù chỉ có lèo tèo mấy người, mặc dù bác Huỳnh-
trưởng ban Tuyên không đến, mặc dù nhà văn Khôi Vú không đến (Họ là những người
đoạt giải nhưng thấy không vinh dự hay sao ấy) thì cuộc phát giải vẫn thành
công tốt đẹp bởi vì không ai kịp ý kiến ý cò.
Sau đó những người
không đến cũng âm thầm nhận thưởng. Và Giải đi vào im lặng!
Hhu
hu… sự việc của Hội bác Thỉnh bi giờ đã tè le. Chỉ còn một cách là Bác nên triệu
ngài Nam Ngu ra Hà Nội để tham vấn kinh nghiệm. (Ngài ấy nghỉ việc vì sức khỏe
yếu nhưng mạnh như trâu đấy). Nếu không được thì bác phải áp dụng ngay cách
phát giải chạy tang vào giờ thiêng của
Ngài. Giờ thiêng nên chọn lúc thật vắng người, khoảng tầm 2-3 giờ sáng càng tốt.
Đảm bảo với bác thành công ngoài mong đợi.
He hee… Dễ ợt bác Thỉnh hè!